Saç Dökülmesi

Milyonlarca insanın ortak sorunu haline gelen saç dökülmesi ya da kellik önlenebilir mi? Cevabı en çok merak edilen hususlardan biri olup, konuyu daha anlaşılır hale getirmek için öncelikle saçların yaşam ve yenilenme, dökülme ve yeniden çıkış süreçlerine bakmak gerekir. Hazırsanız ilk olarak kıl köklerinin yaşam döngüsünü ele almak istiyorum.

Sağlıklı Saçlar 2-6 yıl Arasında Dökülerek Yenilenir

İnsan vücudu sürekli yenilenen hücrelerden oluşmaktadır. Onlardan biride saçlarımız olup, keratin dediğimiz sert ve dayanıklı maddeden meydana gelmektedir. Tırnaklarımızda saçlarımızla aynı madde olan keratinden meydana gelmektedir. Kıl kökünde bulunan hücreler sürekli keratin üreterek kafa derisi dışına itmektedir. Her kıl kökü için bu süreç 2-6 yıl sürmekte olup, bu noktadan sonra dinlenme ve yenilenme sürecine girmektedir. Kıl kökü dökülerek 6 ay içinde yenisi çıkmaktadır. Bu döngü insan hayatında 10-15 defa tekrarlanmaktadır. Saçların %10’luk kısmı bu şekilde sürekli yenilenme içerisindedir. Bu nedenle günlük 80-100 tele kadar saç dökülmesi normal kabul edilmektedir. Sağlıklı saçların yaşam ve yenilenme süreci 2-6 yıl arasında olmaktadır. Ya pe ki sağlıksız saçların yaşam süreci ne kadar? Hemen alt başlıkta bu soruya yanıt verelim.

Sağlıksız Saçlar 3-6 Ay Arasında Dökülerek Yenilenir
Yukarıda belirttiğim yaşam döngüsünün birde sağlıksız saçlarda görülen hali bulunmaktadır. Özellikle genetik (erkek tipi) saç dökülmesi olanlarda kıl köklerinin yaşam döngüsü 2-6 yıl yerine maalesef 3-6 sürmektedir. Yani çıkan kıl kökü 2-6 yıl yaşamak yerine maalesef 3-6 ay yaşayarak yeniden dökülmektedir. Yerine çıkan kıllarda aynı kaderi paylaşarak kısa ömürlü olmaktadır. Bu şekilde saçların ömrü 30-60 yıl yerine 5-10 yıl gibi kısa sürede son bulup, kıl kökleri artık saç üretemez hale gelmektedir. Bunun sonucunda alopesi dediğimiz kellik problemi ortaya çıkmaktadır. Pe ki saçların yaşam döngüsünü kısaltan ve dökülmeye neden olan sorun nedir? Yazının devamında toplumda sık görülen saç dökülmesi nedenlerini ele alacağız.

Saçlar Neden Dökülür?
Sorunu fiziki yönden ele aldığımızda tüm insanlarda aynı olduğu görülür. Evet tüm insanların yaşadığı sorun saç dökülmesidir. Fakat nedenlerini araştırdığınızda işte orada bir ayrışma yaşanmaktadır. Ayrışma cinsiyet, yaş ve kişinin yaşadığı sağlık sorunları ekseninde değişiklik göstermektedir. Demek istediğim dökülme nedenleri her insanda farklı tipte olabilmektedir. Erkekler bu konuda biraz şanslı olup, onlarda dökülme tipi neredeyse tek nedenle olmaktadır. Şimdi dilerseniz toplumda en sık görülen saç dökülmesi nedenleri, belirtileri ve çözüm önerilerine göz atalım.

Genetik (Erkek Tipi Saç Dökülmesi)
Toplumda en sık görülen dökülme tiplerinden olup, erkeklerin %95 kadınların ise yaklaşık %40 gibi bölümünü etkilemektedir. Hem erkekler hem de kadınlarda görüldüğü için erkek tipi, genetik ve ailesel isimlerle anılmaktadır. Erkeklerde kelliğe neden olan dökülme olup, alınacak bilimsel önlemlerle çözümü mümkündür. Yazının devamında genetik dökülmeyi anlamamızı sağlayacak belirtilere göz atalım.

Belirtileri Ergenlik Sonrası Görülmeye Başlar Erkeklerde saç dökülmesi genelde 16-17 yani ergenlik döneminin son bulması ile başlamaktadır. Özellikle anne ya da babasında dökülme ve kellik problemi olan çocuklar dikkatli olmalıdır. Sorun ilk olarak saçta kalite kaybı ile kendini göstermektedir. Saçların görünümünde matlaşma, cansızlaşma, incelme, uzama hızında gerileme gibi dikkat çekici sorunlar göze çarpmaktadır. Bu aşamada bilimsel anlamda önlem almadığınızda artık dökülme safhasına geçecektir.

Dökülme Tepe ve Alın Bölgesinde Yoğunlaşır: Erkek tipi dökülme sadece saçların tepe kısmında gerçekleşir. Kel erkeklere bakarsanız ense ve yanların dökülmediğini görürsünüz. Çünkü ense ve yanlarda bulunan kıl kökleri genetik dökülmeye karşı daha korunaklıdır. Dökülme alın (şakak) bölgesinden geriye ya da tepe (vertex) bölgesinden başlayarak şakaklara doğru seyrelerek ilerlemektedir. Bazen her ikisi aynı anda gerçekleşir. Kadınlarda görülen erkek tipi dökülme biraz daha farklı olup, orta saç çizgisinden sağa ve sola doğru ilerlemektedir.

Sorunun Kaynağı DHT (Dihidrotestosteron) Hormonu: Evet arkadaşlar genetik saç dökülmesinin ana nedeni kısa adı DHT dediğimiz Dihidrotestosteron hormonu ile alakalıdır. Erkeklik hormonu olan Testosteron 5 Alfa Reduktaz Enzimi ile birlikte DHT’ye dönüşmektedir. DHT’nin amacı kıl köklerine zarar vererek önce saçların sağlıksız hale gelmesini sonrasında ise kıl üretimini engelleyerek kelliğe neden olmaktadır. İyide kadınlarda nasıl oluyor diyebilirsiniz. Her insanda erkeklik ve kadınlık hormonu östrojen bulunmaktadır. Tabii ki bu bir denge içerisinde olmaktadır. Kadınlarda östrojen hormonu yanı sıra erkeklik hormonu olan testosteron bulunmaktadır. Çok düşük bir seviyede olması gereken erkeklik hormonu PCOS dediğimiz Polikistik Over Sendromu (Yumurtalıklarda kist) kadınlarda erkeklik hormonunun yüksek olmasına neden olmaktadır. Aynı şekilde Testosteron ve 5 Alfa Reduktaz Enzimi ile birleşerek DHT’yi oluşturmakta ve kıl köklerine zarar vermektedir.

Çözümü DHT Oluşumunu Önleyici Ya da Baskılayıcı İlaçlarla Mümkün: Genetik dökülme nedenleri ve belirtilerini gördükten sonra şimdide çözümüne dair detayları görelim. Çözüm başlıkta da belirtildiği gibi DHT (Dihidrotestosteron) oluşmasını önleyen ya da onun kıl köklerine zarar vermesini önleyecek ilaçlarla mümkün olmaktadır. Pe ki bu ilaçlar nelerdir ve nasıl etki etmektedir? Hemen bu yöndeki başlığa geçelim.

Finasterid: ilk olarak prostad tedavisine yönelik geliştirilmiş olup, kullananlarda saç dökülmesini önlediği tespit edilince proscar ve propecia markaları ile saç ilacı haline gelmiştir. Etkisi Testosteron’un DHT’ye dönüşmesini önlemektedir. Ciddi yan etkileri olup, özellikle cinsel isteksizliğe neden olduğu bilinmektedir. Birçok cinsel problem yanı sıra erkeklerde meme büyümesi olan jinekomasti yine yan etkilerinden biridir.

Minoxidil: Yine aynı şekilde etkisi tesadüfen fark edilmiş ilaçlardan biri olup, yüksek tansiyon ilacı olarak geliştirilmiştir. Kullanıcılarda saç dökülmesini önlediği ve yeni saç çıkardığı için ilaç piyasadan toplatılmış ve kısa bir zaman sonra bu sefer Rogaine olarak satışa sunulmuştur. Erkekler için %5 kadınlar için %2 Minoxidil içeren formları bulunan Rogaine Türkiye’ye ithalatı olmadığı için sahte ürünlerle çok fazla karşılaşırsınız. Türkiye’de Minoxidil içeren birçok ilaç olup, saç dökülmesini nasıl önlediği halen bile tam olarak tespit edilememiştir. Üzerinde durulan husus kıl köklerine kan taşıyan damarları genişlettiği ve kıl köklerini uyardığı yönündedir.

Procapil: Yukarıda ele aldığımız iki maddenin aksine genetik saç dökülmesinin tedavisine yönelik geliştirilmiş bir maddedir. Sederma Pharma firması tarafından geliştirilmiş olan Procapil 3 aktif maddenin bir arada olduğu kompleks bir maddedir. Etkilerine baktığımızda minoxidil gibi kıl kökünü uyaran ve kan akışını hızlandıran etkisi ile finasteride gibi DHT oluşumunu önlemekte ve oluşan DHT’nin kıl köklerine zarar vermesini önlemektedir. Böylesine başarılı yönlerine ek olarak neredeyse hiçbir yan etkisi yoktur. Türkiye’de Procapil içeren ürün olarak Hair Pharma firması tarafından geliştirilmiş olan Hair Forte Sprey bulunmaktadır. Erkekler için olan formunda %3 kadınlar için olan formunda ise %2 Procapil içermektedir. Ayrıca içeriğinde yer alan Biotin ile saç kalitesini artırarak saçların uzama hızına olumlu etki etmektedir.

Kelliğin Çözümü Var mı?
Alopecia yani kelliğe en sık sebep olan genetik dökülmeyi önerdiğimiz ilaçlarla kısmen önlenebilir. Fakat tam anlamıyla durdurma imkanı yoktur. Tedavinin amacı kelliğin sürecini biraz uzatmaktır. Örnek vermek gerekirse normalde 5-10 yıl içinde tamamen dökülerek kelliğe neden olacak iken bilimsel ilaçları kullanarak süreyi 20-30 yıl uzatmış oluyorsunuz. Bu sürecin sonunda yine kellik problemi ile karşı karşıya kalacağız. Kel kalmamaya karşı yapabileceğimiz başka bir şey bulunmuyor.

Dökülen Saçlar Tekrar Çıkar mı?

Saçın yaşam döngüsünü ele alırken belli bir süreçte dökülen saçların yeniden çıkacağını gördük, fakat bu süreç sınırsız olmayıp, bir noktadan sonra kıl kökleri ölerek kelliğe neden olmaktadır. Kellik ile karşı karşıya kaldığınızda artık ilaçların yapabileceği çok bir şey kalmayacaktır. Tabii ki 6 ay kullanarak sonucu görmek gerekir diye düşünüyorum. 6 Ay içinde herhangi bir etki etmemesi halinde kullandığınız ilacı bırakmalısınız. Çünkü kıl kökleri öldüğünde artık hiçbir ilaç yeniden saç çıkmasını sağlayamaz.

Çözüm Saç Ekimi ile Mümkün Olur
Evet arkadaşlar kellik probleminin tek çözümü var oda saç ekimi yaptırmaktır. Bunun dışında yapacağınız hiç bir şey yoktur. Boşuna paranızda olmamalısınız. Saç ekimi aynı şekilde uzmanlık ve tecrübe gerektiren bir uygulama olup, karar vermeden önce mutlaka araştırma yapmalısınız. Sitemizde saç ektirecekler için detaylı bilgilerin yer aldığı yazılar bulunmaktadır.